Belbin teamrollen oftewel de Belbin methode is een methode voor effectief samenwerken in teams. Teams komen overal voor, zowel in het beroepsleven als in het onderwijs. Teamrol management richt zich op effectief samenwerken. Het woord teamrol is in het leven geroepen door Dr. Meredith Belbin. Meredith Belbin is een Britse wetenschapper die bekend is geworden door zijn onderzoek naar de effectiviteit van managementteams en zijn negen teamrollen. Het teamrol model is een manier om teamrollen beter te begrijpen en in te zetten zodat teamwork een betere kans van slagen heeft.
Belbin wheel
“What is needed is not well balanced individuals, but individuals who balance well with each other.”
Dr. Meredith Belbin
Belbin teamrollen op een rij
Actiegericht:
- Zorgdrager
Zorgt dat alles op tijd afkomt. Verhoogd standaarden, bewaakt kwaliteit en houdt deadlines in de gaten. - Bedrijfsman
Vertaalt ideeën tot concrete taken en implementeert deze. Verheldert doelen, definieert taken en rollen. - Vormer
Dwingt de inspanningen van het team tot een samenhangend geheel.
Sociaal-gericht:
- Voorzitter
Onthechte toeschouwer van teamprocessen. Bekijkt alle alternatieven en neemt beslissingen. Moedigt aan en bemiddeld in conflict. - Brononderzoeker
Communiceert naar en van de buitenwereld. Verkoopt ideeën aan anderen. Kent veel mensen. - Groepswerker
Stimuleert harmonie in het team. Verzacht discussie. Kent iedereens problemen. Tegenwicht voor de onenigheid tussen vormers en planten.
Inhouds-gericht:
- Plant
De bron van originele ideeën en voorstellen. Kijkt vanuit verschillende invalshoeken. Houdt zich bezig met de grote lijnen. Onafhankelijke blik. Onthechte toeschouwer. - Monitor
Kalme analyst. Verkrijgt logische conclusies door analyse. Controleert op haalbaarheid en praktische uitvoerbaarheid. - Specialist
Deskundig in specifiek gebied. Voegt specifieke kwaliteiten toe. Kan opgeroepen worden om beslissingen te nemen op basis van diepte ervaring.
Werken met Belbin teamrollen
Om een team succesvol te laten werken is voldoende variëteit aan teamrollen in een team van belang. Hoe complexer de taak die het team heeft hoe belangrijker die variëteit is. Variëteit kan zitten in man/vrouw, leeftijd, ervaring, diversiteit én teamrol. In een Belbin Teamtraining of teamrollen spel kan dit duidelijk worden.
Hoe hou je de Belbin Teamrollen op het werk uit elkaar?
Elk mens is uniek en heeft meerdere karakteristieke eigenschappen. Een teamrol is een karakterrol. Hoewel de ene eigenschap of rol meer aanwezig is dan de andere, betekent niet dat de minder herkenbare niet aanwezig zijn. Er vind dan ook veel overlap plaats. Ieder combineert 2 à 3 rollen die passen. Ook lijkt er in de teamrollen van Belbin overlap te zitten. Toch zijn er duidelijk nuances te vinden.
Plant of Brononderzoeker
Beide rollen zijn creatief en innovatief maar er is een belangrijk verschil. De Belbin Plant is introverter en kan het beste functioneren in solitude. Elke afleiding is teveel. De Brononderzoeker echter, lijkt meer een netwerker en heeft veel lijntjes uitstaan naar anderen om zo tot ideeën te komen. De Brononderzoek lijkt in die zin meer op een journalist, 3 telefoons, radio, tv, internet …. alles kan hij gebruiken om aan zijn informatie te komen. Hoewel hij altijd mensen om zich heen heeft, is hij niet persé afhankelijk van ze voor waardering. De Plant kan af en toe wel een schouderklopje gebruiken, want tja, alleen is maar alleen.
Plant of Monitor
Zowel de Plant als de Monitor zijn denkers. Maar het verschil lijkt hem in de hersenhelften te zitten. De Plant gebruikt vooral zijn rechter intuïtieve en creatieve hersenhelft. De Monitor gedijt het beste in zijn analytische en logische linkerhersenhelft. De Belbin Monitor wil weten, begrijpen en beschouwen. De Plant gaat voor de synthese, de Monitor voor de analyse.
Monitor en Zorgdrager
De Monitor en de Zorgdrager houden niet van verrassingen. Ze zijn allebei goed voorbereid maar het verschil zit hem in de emoties. De Monitor houd zijn hoofd koel, is objectief en houdt van logisch redeneren. Hij laat niets aan het risico over en zal alle voors en tegens in kaart brengen en net zolang doorvragen voordat hij op de rem trapt. De Zorgdrager kijkt meer naar de onzichtbare lijntjes. Is alles wel gezegd, is persoonlijk betrokken en kan niet verder als alles klopt.
Zorgdrager of Specialist
Hoewel ze allebei het beste resultaat willen behalen, is de Zorgdrager meer een generalist. De Zorgdrager doet graag alles goed. En de Specialist streeft alleen perfectie na op zijn eigen vakgebied. De Specialist is dan ook minder makkelijk afleiden door datgene waarvan hij vind dat het er niet bijhoort. Dat geldt ook voor het contact met buitenstaanders of niet-professionals. “Laat me met rust” lijkt er op zijn deur te hangen. De Zorgdrager voelt zich verantwoordelijk, bijna als een kostwinnaar, voor de participatie en medewerking van een ander.
Brononderzoeker of Voorzitter
De Brononderzoeker en de Voorzitter hebben allebei veel informatie nodig die ze putten uit een grote hoeveelheid contacten. Deze contacten worden ook makkelijk gelegd en bijgehouden maar het doel is anders. De Voorzitter heeft de informatie nodig om beslissingen te nemen. Voor de Brononderzoeker is het meer een sport om grenzen te verleggen, avontuur op te zoeken. Vernieuwing en het onverwachte zijn zijn motivatie. De Voorzitter brengt de ideeën samen in overeenstemming met de doelen van de organisatie.
Voorzitter of Vormer
De Voorzitter en de Belbin Vormer zijn allebei leiders. Vormers volgen hun neus en zetten zich met ziel en zaligheid in voor waar ze voor staan. Ze gaan tot het uiterste en vragen dat ook van hun volgers. Voorzitters maken zoveel mogelijk gebruik van ieders talent en zoeken naar harmonie in overleg. Voorzitters en Vormers kunnen botsen als ze met dezelfde status in hetzelfde team zitten.
Groepswerker of Voorzitter
Eensgezindheid en harmonie in het team willen zowel de Groepswerker als de Voorzitter. Maar de Groepswerker doet dat vooral door het wegwerken van spanningen onderling en het opbouwen van één-op-één relaties. De Voorzitter harmoniseert en organiseert meer op het gebied van werk en de inspanningen die daarvoor geleverd moeten worden. De Voorzitter is meer een manager, de Groepswerker meer een humanist.
Voorzitter en Bedrijfsman
Beide rollen gaan bedrijfsmatig te werk. Dat wil zeggen dat ze weten hoe ze iets moeten organiseren en gaan daarbij planmatig en systematisch te werk. De Belbin Bedrijfsman is meer een harde werker die zorgt dat zijn eigen werk goed organiseert. De Belbin Voorzitter zorgt ervoor dat het werk van anderen goed georganiseerd is. De Bedrijfsman moet het hebben van de vakkennis van zichzelf en de Voorzitter van de vakkennis van de teamleden.
Bedrijfsman en Zorgdrager
De Belbin Bedrijfsman en de Zorgdrager komen allebei graag in actie. De Bedrijfsman is praktisch en zorgt dat alles op tijd geleverd wordt volgens afspraak. De Bedrijfsman is de stabiele factor en houdt zijn hoofd koel. De Zorgdrager steekt meer zijn tentakels uit en voelt aan wat prioriteit heeft. Er mogen geen fouten gemaakt worden, wat soms tot perfectionisme leidt. Maar actie is er altijd.
Belbin Test en Belbin vragenlijst
Belbin doet al meer dan 50 jaar onderzoek naar de effectiviteit van teams. Vanuit dit onderzoek is de Belbin methodiek ontstaan en is de Belbin test ontwikkeld. De methodiek en de testen worden anno 2018 nog steeds doorontwikkeld en zijn nog altijd zeer actueel. Het trainingsbureau h4m werkt met de officiële, wetenschappelijk gevalideerde Belbin test.
