Internal Family Systems (IFS) is een transformatieve psychotherapie ontwikkeld door Richard Schwartz in de jaren tachtig. IFS gaat er van uit dat de geest meervoudig is en verschillende ‘delen’ bestaat, elk met zijn eigen unieke perspectief, emoties en motivaties. Deze onderdelen zijn georganiseerd in een systeem, vergelijkbaar met een gezin, vandaar de naam ‘Interne Familiesystemen’.
Bij IFS-therapie is het doel om individuen te helpen de verschillende delen van zichzelf te begrijpen en te harmoniseren, conflicten op te lossen en een groter gevoel van heelheid en zelfbewustzijn te bereiken. De therapeut begeleidt het individu bij het verkennen van zijn innerlijke wereld, het identificeren van verschillende delen, het begrijpen van hun rollen en het bevorderen van communicatie en samenwerking tussen hen.
De therapie omvat vaak visualisatieoefeningen, dialoog met verschillende delen en technieken voor het genezen van wonden en trauma’s uit het verleden. IFS is effectief gebleken bij de behandeling van een breed scala aan geestelijke gezondheidsproblemen, waaronder angst, depressie, trauma en relatieproblemen.
Het Interne Familiesystemen model
Het IFS model bestaat uit 4 delen:
- ballingen
- managers
- brandblussers
- de zelf
Ballingen
Bij Internal Family Systems (IFS)-therapie zijn ‘ballingen’ een ander type intern onderdeel binnen de psyche van een individu. Ze worden ‘ballingen’ genoemd omdat ze vaak pijnlijke herinneringen, emoties of ervaringen met zich meedragen die het individu heeft geprobeerd te vermijden of te onderdrukken. Deze verbannen delen kunnen gewonde of kwetsbare aspecten van het zelf vertegenwoordigen die zijn weggeduwd of verborgen voor het bewustzijn om de persoon te beschermen tegen verdere pijn of angst.
Ballingen ontstaan doorgaans als reactie op trauma, verwaarlozing of andere nadelige ervaringen uit het verleden. Ze kunnen gevoelens van schaamte, angst, verdriet of woede met zich meedragen, en ze hebben vaak overtuigingen over zichzelf of de wereld die in deze moeilijke tijden zijn gevormd:
- Ik ben een slecht persoon
- Het was mijn fout
- Ik ben het niet waard om geliefd te worden
- etc.
Bij IFS-therapie is het doel om individuen te helpen hun ballingen veilig te verkennen en te begrijpen, door hen medelevende aandacht en acceptatie te bieden. Door deze gewonde delen te erkennen en te valideren, kunnen individuen beginnen met het genezen van trauma’s uit het verleden en deze verbannen aspecten op een gezondere manier weer in hun interne systeem integreren. Dit proces kan leiden tot een groter zelfbewustzijn, zelfcompassie en emotionele veerkracht.
Als er geen hulp is bouwen we sterke burchten en defensie mechanismes. Sterkere delen van ons nemen dan de beschermer rollen aan om ons te beschermen tegen pijn. Dit zijn ego delen. We worden dan managers die proberen triggers te voorkomen. Een van de managers is de innerlijke criticus die je beschermt tegen meer schaamte en schuld. Ballingen houden pijnlijke emoties vast die in onze schaduw verstopt zijn uit zelfbescherming.
De Manager
Managers zijn verantwoordelijk voor het handhaven van de controle, de organisatie en het functioneren in het leven van de persoon. Ze vertonen vaak eigenschappen zoals proactief, georganiseerd, verantwoordelijk en gefocust op het bereiken van doelen.
Managers verschijnen binnen het interne systeem om het individu te beschermen tegen het ervaren van pijn, ongemak of kwetsbaarheid. Ze nemen vaak de leiding in externe situaties en relaties om ervoor te zorgen dat aan de behoeften van de persoon wordt voldaan en dat deze veilig en functioneel blijven.
In sommige gevallen kunnen managers echter overdreven dominant of rigide worden, wat leidt tot interne conflicten of problemen in relaties. Bij IFS-therapie is het doel om individuen te helpen hun managers op een gezondere manier te begrijpen en ermee samen te werken, waardoor evenwicht, flexibiliteit en zelfbewustzijn binnen het interne systeem worden bevorderd. Hierbij kan het gaan om het onderzoeken van de onderliggende overtuigingen, angsten en kwetsbaarheden die het gedrag van de manager bepalen, en het vinden van manieren om deze op een meer constructieve manier aan te pakken.
Manager rollen zijn o.a. de:
- Criticus die je herinnert aan je fouten en je zwakheden benoemt
- Politieagent die handhaaft en fixt
- Commandant die beveelt en dwingt
- Onderwijzer die het wel even uitlegt tot in perfectie
- Over denker, analyst, uitpluizer
- Verzorger, die anderen redt maar zichzelf verwaarloost
Managers houden je veilig door:
- goed te presteren om lof en goedkeuring te krijgen
- er goed uit te zien zodat niemand je kan bekritiseren
- alles perfect te doen zodat er niets ergs gebeurt
- efficiënt te werken om geaccepteerd te worden
- zichzelf te laten gelden om controle te krijgen
- anderen te behagen om conflicten te vermijden
- voor iedereen en alles zorgen
- kritiek te leveren om verdere schaamte te voorkomen
- zich zorgen te maken over de toekomst, vooruit te plannen en het ergste te verwachten
Brandblussers
In de context van Interne Familiesystemen zijn ‘brandweerlieden’ een specifiek type intern onderdeel binnen de psyche van een individu. Ze zijn genoemd naar hun rol bij het beheersen van crisissituaties binnen het interne familiesysteem. Brandweerlieden verschijnen doorgaans als reactie op intense emoties, trauma of schrijnende situaties. Hun primaire functie is om het individu af te leiden of te verdoven van overweldigende gevoelens en ervaringen. Ze vertonen vaak impulsief of zelfdestructief gedrag als een manier om tijdelijk te ontsnappen aan emotionele pijn of onrust.
Ze willen je NU redden zonder zich bewust te zijn van de consequenties:
- Impuls
- Eetbuien
- Fantasie
- Dwangmatigheid
- Obsessief
- Verwoesting
- Dissociatie
- Geweld
- Zelf pijniging
- Verslaving
- Vernietigen
- Zelfmoord
Hoewel brandweerlieden op de korte termijn verlichting kunnen bieden door emotionele ‘branden’ te blussen, kunnen hun acties soms leiden tot negatieve gevolgen of verdere interne chaos. Bij de therapie voor interne familiesystemen is het doel om individuen te helpen hun brandweerlieden op een gezondere manier te begrijpen en ermee samen te werken, waarbij de onderliggende behoeften en kwetsbaarheden worden aangepakt die hun gedrag bepalen. Dit kan het bevorderen van zelfcompassie inhouden, het ontwikkelen van alternatieve coping-strategieën en het integreren van deze onderdelen in een evenwichtiger en samenhangend intern systeem.
De Zelf
De zelf kan het innerlijke systeem helen. Dit deel kun je oproepen in jezelf om de andere delen te helpen. De zelf staat voor zelf-leiderschap. De zelf delen bestaan uit 8 C’s:
- Curiosity – nieuwsgierigheid
- Compassion – compassie
- Confidence – zelfvertrouwen
- Clarity – helderheid
- Calmness – kalmte
- Creativity – creativiteit
- Connectedness – verbondenheid
- Courage – moed
en vijf P’s:
- Presence – aanwezigheid
- Persistence – doorzettingsvermogen
- Perspective – perspectief
- Playfulness – speelsheid
- Patience – geduld
Boeken over Interne Familiesystemen
Inleiding tot Internal Family Systems (IFS)
Dit boek biedt een inleiding in IFS voor een breed publiek van therapeuten, cliënten en iedereen die zichzelf beter wil begrijpen en op zoek is naar heling. De theorie is rijk geïllustreerd met praktijkvoorbeelden.
Alle delen welkom
Met ‘Alle delen welkom’ introduceert Richard Schwartz een nieuw denkkader om onszelf te begrijpen en te aanvaarden – een methode die ons innerlijke harmonie geeft, zelfcompassie ondersteunt en de deuren openzet naar spirituele verbondenheid met onszelf, onze medemens en de planeet. De aangeboden oefeningen kunnen het begin zijn om je delen te leren kennen, te luisteren naar wat ze te vertellen hebben en in contact te komen met je Zelf, je kern waarin je rust en vertrouwen ervaart.
Richard Schwartz
Richard C. Schwartz (geboren 14 september 1949), is een Amerikaanse systemische familietherapeut, academicus, auteur en bedenker van de Internal Family Systems (IFS) tak van therapie. Hij ontwikkelde zijn werk bij IFS in de jaren tachtig nadat hij had opgemerkt dat zijn cliënten uit veel verschillende delen van hun ‘zelf’ bestonden. Onze innerlijke delen bevatten waardevolle kwaliteiten en ons kern-Zelf weet hoe te genezen, waardoor we geïntegreerd en heel kunnen worden. Bij IFS zijn alle delen welkom.
Schwartz behaalde zijn Ph.D. in huwelijks- en gezinstherapie. Hij heeft lesgegeven aan verschillende instellingen, waaronder het Institute for Juvenile Research aan de Universiteit van Illinois in Chicago en Northwestern University, evenals aan de Harvard Medical School.
Hij is de oprichter van het Center for Self Leadership in 2000, maar in 2019 veranderde de organisatie haar naam in IFS Institute.
